Wanneer stress beperkt blijft tot een korte periode van verhoogde spanning, is het een nuttige functie van je lichaam en je geest. Bij kortstondige stress reageert je lichaam met een verhoogde hartslag en snellere ademhaling: een soort fysieke alertheid die je toelaat om sneller te reageren bij gevaar. Dankzij stress ga je dan beter presteren.
Maar bij chronische stress valt dat positieve effect al snel helemaal weg. De lichamelijke processen die je eerst alert maakten, raken uitgeput. En jij dus ook. Door een periode van langdurige uitputting door onophoudelijke stress raak je overspannen.
De oorzaken van overspannen zijn, zijn heel uiteenlopend. Net zoals dat bij stress het geval is. Simpel gezegd komt het erop neer dat je kans maakt om overspannen te raken als je draaglast lange tijd groter is dan je draagkracht.
Je draaglast is datgene wat van jou gevraagd wordt. In je privéleven, op je werk, bij onverwachte gebeurtenissen, … komt er heel wat op je af. Van jou wordt verwacht dat je er op een gepaste manier op reageert.
Hóé je reageert, wordt bepaald door je draagkracht. Veel van de uitdagingen van elke dag zijn routine. Daar bovenop kan je meestal nog een paar onverwachte problemen aan: je staat in de file, je nadert een deadline en voorziet dat het krap wordt, je vindt de sokken van je zoon of dochter niet. Je vindt er oplossingen voor zonder dat het je stressniveau overdreven beïnvloedt.
In het ideale scenario zijn je draagkracht en je draaglast in evenwicht. Komen er meer uitdagingen op je af dan je kan dragen? Dan leidt dat tot stress. Overspannen word je pas wanneer er routineus meer van je gevraagd wordt dan je kan verdragen. na verloop van tijd gaat je draagkracht zelfs verminderen, zodat je draaglast steeds zwaarder aanvoelt wanneer je overspannen bent.
Waar ligt de grens tussen voorbijgaande stress en overspannen zijn? Dat is voor elke persoon anders. Sommige mensen verdragen stress langer en beter dan anderen. Wanneer je verhoogde alertheid omslaat in vermoeidheid en lusteloosheid, is het tijd om aan de alarmbel te trekken.
Zeker in de eerste fase van overspannenheid zijn veel mensen overdreven prikkelbaar. Je maakt sneller ruzie, verdraagt minder van je omgeving en reageert overdreven wanneer er iets misgaat. Verplichtingen en problemen zijn er al snel te veel aan.
Ronddwalende gedachten die je maar niet stil krijgt: het is een veeg teken aan de wand. Piekeren is iets anders dan nadenken over een gebeurtenis of probleem. Het is geen probleemoplossend proces. Je lijkt rondjes te lopen in je gedachten, komt er niet uit, en verliest er misschien zelfs slaap door.
Na een tijdje verlies je energie, zowel geestelijk als lichamelijk. Je kan maar moeilijk de moed opbrengen om aan iets nieuws te beginnen. Zowel op het werk als privé. Dat heeft natuurlijk weer een invloed op je humeur: je krijgt er sombere of zelfs depressieve gedachten van.
Als je lange tijd overspannen bent, steken er al snel lichamelijke klachten de kop op. Hoofdpijn en maag- of darmproblemen komen vaak voor bij overspanning. Je voelt je vermoeid, zelfs tot in je spieren. Ook spierpijn kan een indicatie zijn dat je overspannen bent.
Het addertje onder het gras? De symptomen van overspanning zijn zo algemeen dat je niet altijd meteen vermoedt dat stress de oorzaak is. Het is belangrijk dat je het één en ander aan elkaar knoopt. Want samen betekenen die kleine ongemakken dat er méér aan de hand is.
Zie overspanning als een signaal: je bent over je grenzen gegaan en hebt te maken gehad met meer spanning dan goed voor je is. De meest voor de hand liggende oplossing is dus rust, rust, rust. Makkelijker gezegd dan gedaan? Deze tips helpen je op weg:
Ons belangrijkste advies? Leer bij uit je ervaring. Ondervraag jezelf kritisch over de oorzaken van je overspanning. Heb je te veel hooi op je vork genomen? Is het een lastige periode op het werk? Of spelen spanningen in je privéleven je parten? Maak jezelf bewust van de redenen van jouw stressgevoel. En doe de nodige aanpassingen om problemen in de toekomst te vermijden.
Ontvang elke maand onze nieuwsbrief met handige tips voor een gezonde lifestyle
Ik schrijf me in >