De gemiddelde lichaamstemperatuur bedraagt dus zo’n 35,8 à 37,5°C. Wanneer je lichaamstemperatuur stijgt naar 38°C of meer, is er sprake van koorts. Op zich geen reden tot paniek. Pas wanneer je lichaamstemperatuur meer dan 40°C bedraagt, kan het gevaarlijk worden. We spreken in dat geval van ‘hoge koorts’.
Waarom schommelt je lichaamstemperatuur?
Je normale lichaamstemperatuur is slechts een gemiddelde. Doorheen de dag schommelt deze namelijk. Zo is je lichaamstemperatuur ’s ochtends lager dan in de late namiddag. Ook omgevingstemperatuur, lichamelijke inspanningen, geneesmiddelen en voeding spelen een rol. En bij vrouwen kan zelfs de eisprong zorgen voor een plotse stijging van de lichaamstemperatuur!
Waarom maakt je lichaam koorts?
Wanneer ziekteverwekkers je lichaam binnendringen, wordt je immuunsysteem getriggerd. Een virus of bacterie maakt je lichaam immers ziek. Je lichaam gaat in de verdediging en maakt hiervoor bepaalde afweerstoffen (pyrogenen) aan. Deze stoffen doen hun werk beter bij een hogere temperatuur. ‘Koorts maken’ is dus een nuttige reflex van je lichaam.
Symptomen van koorts
Buiten een verhoogde lichaamstemperatuur, kan je koorts ook herkennen aan onderstaande symptomen:
- plots heel erg warm of koud krijgen. Koude rillingen zijn veelvoorkomend als je koorts hebt;
- rillerig zijn en klappertanden;
- bleek worden;
- rood worden;
- zweten;
- ijlen (bij hoge koorts);
- kleine kinderen (tot 5 jaar) kunnen een koortsstuip krijgen.
Koorts opnemen – koorts meten
Op zich is je koorts opnemen niet moeilijk. Met een goede thermometer kom je al ver. Maar waar meet je koorts het beste? In de mond? Onder de arm? Met deze tips leer je hoe je je koorts correct kan opmeten:
- gebruik steeds dezelfde meetmethode. Dat wilt zeggen: meet steeds op dezelfde plek, met dezelfde thermometer;
- de klassieke kwikthermometer geeft de meest betrouwbare resultaten. Een digitale thermometer is handiger en sneller, maar minder correct. Vooral de oor-thermometer raden wij niet aan;
- de beste plaats om de lichaamstemperatuur te meten, is in de anus. Metingen onder de oksel vallen gemiddeld 1°C lager uit. Onder de tong is het verschil met de werkelijke lichaamstemperatuur beperkt tot zo’n 0,5°C lager.
Bij kinderen moet het koorts opnemen altijd in de anus (rectaal) gebeuren. Let er op dat je een goede hygiëne hanteert hierbij; - meet je je koorts oraal? Doe dit dan door de kwikthermometer onder de tong te plaatsen;
- ook de oksel en het oor zijn goede plaatsen om je koorts te meten. Let bij de oksel wel op voor afwijkingen in temperatuuropname zoals hierboven al jangegeven;
- je lichaamstemperatuur schommelt doorheen de dag. Meet je koorts daarom op verschillende momenten om een juist beeld te krijgen.
Wat is koude koorts?
Door de plotse temperatuurstijging die veroorzaakt wordt door de koorts, kan je het erg koud krijgen. Zo koud dat je ervan begint te rillen. Er is dus wel degelijk sprake van koorts, ook al heb je het koud. Het rillen en trillen heeft overigens een functie: het warmt je lichaam op. Dit is koude koorts.
Koorts onderdrukken: goed idee of niet?
Sommige mensen proberen de koorts te onderdrukken. Bijvoorbeeld door het gebruik van Paracetamol. Een verhoging van de lichaamstemperatuur legt de activiteit van ziekteverwekkers lam. Het onderdrukken van koorts gaat een snelle genezing dus tegen. Toch is het in de medische wereld vaak nog gebruikelijk om de koorts te onderdrukken. Volg steeds het advies van je huisarts. Vooral bij hoge koorts (meer dan 40°C) is het wenselijk om een koorts-remmend middel te nemen.
Koorts behandelen: wat te doen bij koorts?
Wanneer je koorts maakt, is het belangrijk ervoor te zorgen dat je lichaamstemperatuur niet plots afkoelt. Ook temperatuurschommelingen zijn niet goed. Dit kan namelijk koortsstuipen uitlokken.
Afhankelijk van het type koorts (lichte koorts of hoge koorts) kan je de koorts uitzweten of de koorts weren. Bij hoge koorts is koortsweren de beste optie (zie hierboven).
Je koorts uitzweten wilt zeggen dat je de koorts moet ondergaan.
Algemene tips om koorts te behandelen zijn:
- drink veel water (voor elke graad koorts zou je een halve liter water extra moeten drinken per dag);
- zorg ervoor dat de lichaamswarmte weg kan. Draag dunne, loszittende kledij;
- vermijd zwaar verteerbaar of eiwitrijk voedsel. Dit belast je darmen te erg in tijden van koorts.