Maar mooi of niet, is al die koffie gezond? Daarover is al heel wat inkt gevloeid. Ook bij ons. Koffie bevat namelijk cafeïne. Dankzij dit ingrediënt krijg je een energieboost na het drinken van een kopje troost. Maar is het verder onschuldig?
Ja…
Dat is een beetje dubbel. Zo heeft cafeïne dus het voordeel dat je er energie van krijgt. En hoewel het drinken van koffie vaak afgeraden wordt als je een te hoge bloeddruk hebt, blijkt dat een dagelijks kopje koffie het risico op hartziektes net vermindert. En ook Parkinson, Alzheimer en diabetes zouden minder vaak voorkomen bij ferventie koffie-lovers. Daarnaast bevat een kopje koffie ook veel antioxidanten. Ook bevat koffie enkele essentiële voedingsstoffen zoals kalium en magnesium
En neen…
Want hoewel koffie dus zeker ook gezondheidsvoordelen biedt, zijn er ook wel wat nadelen aan verbonden.
Zo remt koffie de aanmaak van melatonine (het slaaphormoon). Door koffie te drinken, slaap je dus slechter en ben je de volgende dag vermoeider. Gevolg? Je hebt nood aan koffie overdag en slaapt de volgende nacht weer slecht. Een vicieuze cirkel.
En daar komt dan nog eens bovenop dat wie vermoeid is, er sneller ouder uitziet. Je gaat ook meer snoepen waardoor het risico op overgewicht toeneemt. Daarnaast verhoogt cafeïne stressgevoelens. Na het drinken van koffie voel je je vaak meer gespannen. Koffie heeft daarenboven een vochtafdrijvend effect. Een slechte hydratatie is nefast voor je gezondheid en kan zelfs angstgevoelens en somberheid stimuleren.
Niet allemaal rozengeur en maneschijn dus. Maar het grootste probleem zit hem in ons koffieverbruik. Uit een rapport van de Hoge Gezondheidsraad blijkt dat 1/4e van de Belgen te veel koffie drinkt. Meer dan 4 kopjes per dag is namelijk al te veel. En eigenlijk ligt de grens zelfs op 2 kopjes: al vanaf 2 kopjes koffie krijg je namelijk meer last van angstgevoelens.
Is koffie gezond? Ja… Zolang je er verantwoord mee omgaat. Maar daar knelt bij velen het schoentje. Want eerlijk: hoeveel kopjes drink jij per dag? Waarschijnlijk meer dan goed voor je is…
De invloed van cafeïne op je hormonen
Ik haalde hierboven al aan dat cafeïne de aanmaak van het slaaphormoon melatonine afremt. Maar de invloed van cafeïne op je hormonen is uitgebreider. Wel moet er rekening mee gehouden worden dat de effecten niet voor iedereen hetzelfde zijn: de ene is er vatbaarder voor dan de ander. Daarnaast speelt ook het type koffie dat je drinkt (bv. instant-koffie uit de supermarkt vs. koffie van versgeroosterde, organische koffiebonen) een rol.
Cortisol
Ook het hormoon cortisol ondervindt bijvoorbeeld het effect als je cafeïne gebruikt. Dit hormoon regelt o.a. je bioritme en zorgt voor een wakker en alert gevoel bij het ontwaken. Bij het slapengaan daalt de hoeveelheid cortisol en voel je je slaperig. Als je altijd koffie drinkt bij het ontbijt gaat je lichaam op termijn minder cortisol aanmaken aangezien cafeïne de aanmaak van cortisol terugdringt.
Daardoor kost het je steeds meer moeite om goed wakker te worden en heb je meer nood aan koffie. Een vicieuze cirkel. Wanneer je vaak cafeïne inneemt op momenten dat er veel lichaamseigen cortisol aanwezig is, kan je lichaam op termijn zelfs immuun worden voor deze stof. Dat verklaart waarom grote koffiedrinkers het effect van cafeïne steeds minder ervaren. Het is zelfs mogelijk dat cafeïne op lange termijn de functie van cortisol overneemt. Zonder koffie slaag je er dan niet meer in om voldoende alert te zijn.
Adrenaline
Je lichaam maakt adrenaline aan wanneer je stress hebt of als je in een gevaarlijke situatie zit. Dit stresshormoon zorgt er namelijk voor dat je lichaam in een staat van paraatheid komt, waarbij je op elk moment klaar bent om te vechten of te vluchten (afhankelijk van wat de situatie vereist). In de oertijd, toen het gevaar overal om de hoek loerde, was dit dus erg nuttig hormoon. Tegenwoordig ietsje minder :-).
Wanneer je vaak cafeïne drinkt, gaan de klieren die adrenaline produceren in overdrive. Dit kan leiden tot spanningshoofdpijn en een chronische stresstoestand.
Dopamine en serotonine
Adrenaline stimuleert de afgifte van dopamine. Dankzij deze dopamine voel je je gelukkiger. Het heeft eenzelfde effect als cocaïne en heroïne, maar dan in veel mindere mate.
Daarnaast wordt ook de productie van het gelukshormoon serotonine gestimuleerd door het gebruik van cafeïne.
Een kopje deca dan maar?
Cafeïnevrije koffie lijkt een beter alternatief voor je dagelijkse kopje troost. Maar laat je niet vangen: koffie met het label ‘cafeïnevrij’ is niet volledig cafeïnevrij. Gebrande cafeïnevrije koffiebonen mogen volgens de Europese richtlijnen immers nog 0,1% cafeïne bevatten, of tot 4 mg per kopje (gemiddeld bevat een kopje gewone filterkoffie zo’n 80 mg cafeïne). Wil je cafeïne echt helemaal vermijden? Of wil je je gewone kopje koffie afwisselen met een cafeïnevrije variant? Kies dan voor een koffievervanger.
Koffievervangers: een gezond en cafeïnevrij alternatief
Een zeer goede, natuurlijke koffievervanger is Bambu. Deze heerlijke drank, op basis van cichorei, Turkse vijgen, tarwe, gemoute gerst en Griekse eikels, bevat helemaal geen cafeïne. Je kan hem dus met een gerust hart drinken. Op elk moment van de dag! Een écht gezond alternatief voor koffie!
