Eerder vertelden we je al hoe de kleur, vorm en geur van je stoelgang een licht werpt op je gezondheid. Maar ook je tong geeft heel wat prijs.
Hoe ziet een gezonde tong eruit?
Om gezondheidsklachten te linken aan een afwijkende tong, moet je allereerst weten hoe een gezonde tong eruit ziet. Een gezonde tong is roze van kleur en bedekt met kleine knobbeltjes (papillen). In principe past je tong gewoon goed in je mond en heb je er geen last van. Een gezonde tong is soepel en beweeglijk. Als je je tong omhoog krult, zie je twee grote aders aan de onderkant van je tong. Deze zijn bij een gezonde tong goed zichtbaar, maar niet paars of gezwollen.
Je tong kan er soms anders uitzien. Dit is niet altijd reden tot paniek. Soms kan bv. een afwijking in kleur al simpelweg toegewezen worden aan je middagmaal. Wijkt de kleur van je tong echter langdurig af van die van een gezonde tong? Dan kan je dit beter laten onderzoeken door een arts.
De kleur van je tong
De kleur van je tong is het eerste waar je op moet letten als je deze onderzoekt. Deze kan gaan van wit tot zwart en alles daar tussenin. Elke kleur is gelinkt aan andere lichaamsproblemen.
Witte tong
Een wit laagje op je tong kan wijzen op een groot aantal bacteriën in de mond. Dit wordt vaak veroorzaakt door roken, dehydratatie of slechte mondhygiëne. Een witte tong kan ook een symptoom zijn van spruw (een schimmelinfectie in de mond). Vooral baby’s krijgen af te rekenen met spruw, ten gevolge van een candida-infectie.
Gele aanslag tong
Een geelgekleurde tong komt ook vaak voor. Ook hier is de oorzaak meestal te vinden in een teveel aan bacteriën in de mond door een slechte mondhygiëne. Als je daarnaast merkt dat ook je huid en ogen een gele schijn hebben, kan je lijden aan geelzucht. Maak in dat geval steeds een afspraak bij je huisarts.
Zwarte tong
Even schrikken als je iemand ziet met een zwarte (of grauwe) tong. Het komt dan ook niet vaak voor. Wanneer een gele tong niet aangepakt wordt, kan dit verder evolueren tot een zwarte tong. In dat geval zijn er zeer veel bacteriën en dode cellen aanwezig in de mond.
De oplossing? Je tong en tanden tweemaal per dag poetsen en stoppen met roken als je rookt.
Rode tong
Is je tong felrood van kleur? Dan heb je misschien te kampen met een vitamine B- tekort of bloedarmoede. Meestal is een helderrode tong echter een teken dat je je tong verbrand hebt.
Bij jonge kinderen kan een felrode tong wijzen op een infectieziekte zoals roodvonk of de ziekte van Kawasaki. Ziet de tong van jouw kind felrood en heeft hij/zij last van koorts? Laat dit dan zeker nakijken door je huisarts.
Wanneer alleen het puntje van je tong helderrood is, kan er sprake zijn van hart- of circulatiestoornissen.
Het algemene uitzicht van je tong
Het oppervlak van je tong moet licht bobbelig aanvoelen en er moet een dun, vochtig laagje over liggen. Tijdelijke afwijkingen (zoals hieronder opgesomd) hierop zijn doorgaans niet ernstig, maar wanneer bepaalde afwijkingen lang aanhouden of regelmatig terugkeren, is het noodzakelijk om contact op te nemen met je huisarts.
Harige tong
Een harige tong gaat vaak gepaard met een witte, gele of zwarte verkleuring van de tong. Het is doorgaans een teken dat er veel bacteriën aanwezig zijn in de mond, veroorzaakt door een slechte mondhygiëne. Langdurig gebruik van bepaalde medicatie hier ook voor zorgen. Antibiotica staan hier bijvoorbeeld om gekend.
Een goede mondhygiëne, waarbij ook de tong gereinigd wordt, volstaat meestal om dit probleem te verhelpen.
Gevlekte tong
Op de tong kunnen zich vlekken aftekenen. Dit kunnen ruwe plekken zijn of plaatsen waar de tong verkleurd is. Vlekken op de tong zijn niet zorgwekkend. De vlekken kunnen van dag tot dag veranderen. De oorzaak ligt doorgaans bij je voeding of alcoholconsumptie.
Gladde tong
Is jouw tong erg glad en zijn de typerende bultjes dus zo goed als verdwenen? Dan is er meestal sprake van een voedingstekort. Een bleke, gladde tong wordt veroorzaakt door een ijzertekort, bloedarmoede of een vitamine B-tekort.
Gekartelde tong
Normaal is de tong plat, met in het midden 1 ‘vouwlijn’. Bij sommige mensen zie je echter allerlei groeven over de tong lopen. Dit is erfelijk en ongevaarlijk voor je gezondheid. Wel is het moeilijker om een gekartelde tong te reinigen, waardoor er een grotere kans is op bacteriële infecties en verkleuringen.
Als je tong aan de zijkant gekarteld is, kunnen je gal en/of leverfunctie ontregeld zijn.
De grootte van je tong
Normaal wordt je je niet echt gewaar dat je een tong in je mond hebt, tenzij je ermee beweegt. Bij sommige mensen is de tong echter groter dan normaal, waardoor ze er wel hinder van ondervinden. Merk je dat je tong plots groter of meer gezwollen is dan normaal? Dan neem je best contact op met je huisarts. Mogelijke oorzaken zijn:
Trauma
Wanneer je op je tong bijt, is dat erg pijnlijk. Bovendien gebeurt het vaak dat je er een tijdje later opnieuw op bijt! Dit komt doordat je tong licht opzwelt onder invloed van het opgelopen ‘trauma’. De zwelling verdwijnt normaal snel weer. Ook door je tong te verbranden, kan er sprake zijn van zwelling (en roodheid).
Allergische reactie
Je tong kan slecht reageren op bepaalde merken van mondspoelingen, tandpasta, medicatie of voedsel. Er treedt dan een allergische reactie op waarbij je tong opzwelt. Wanneer je tong zo erg opzwelt dat ademen moeilijk wordt, is het noodzakelijk om meteen professionele hulp te zoeken.
Bij kleinere allergische reacties volstaat het om het product waarop je slecht reageert in de toekomst te vermijden.
Dehydratatie
Eén van de meest voorkomende redenen voor een gezwollen tong is dehydratatie. Dit gaat gepaard met een droge mond en gesprongen lippen. Verhoog je vochtinname om de zwelling te doen afnemen.
Vitaminetekort
Een vitaminetekort (en met name vitamine D, B3 en B12) kan de tong doen zwellen. Zorg ervoor dat je de tekorten wegwerkt door je voeding aan te passen. Lukt dit niet of onvoldoende? Dan kan een voedingssupplement soelaas bieden.
Infecties
Je tong kan gaan opzwellen door dezelfde infecties die ook zorgen voor een witte of gele aanslag op de tong. Rond een tongpiercing kan je ook last krijgen van zwelling. In dat geval is de tong rond de piercing meestal ontstoken. Indien dit na enkele dagen niet vanzelf verdwijnt, moet je contact opnemen met je huisarts.
Je tong gezond houden
Een goede mondhygiëne is de eerste stap naar een gezonde tong. Poets je tanden én je tong minstens twee maal per dag met een goede tandpasta. Na het poetsen kan je je mond nog extra reinigen met mondwater. Zo worden ook alle hoekjes en kantjes gereinigd waar je met de tandenborstel niet bij kan.
Een tongschraper is een handig hulpmiddeltje om je tong goed te reinigen. Je kan deze gewoon bij de apotheker kopen. Tegenwoordig bestaan er zelfs tandenborstels waarvan de achterkant dienst kan doen als tongschraper.
Bepaalde voedingsmiddelen en dranken kunnen je tong irriteren. Vermijd daarom zeer heet en zeer koud voedsel. Wanneer je tong al gevoelig is, is het slim om suikerrijke of zoutrijke voeding te vermijden. Ook voedingsmiddelen met scherpe kantjes en randjes (zoals een zeer krokant stuk stokbrood) kan je soms beter een tijdje vermijden.
Daarnaast kan je je tong gezond houden door roken en het drinken van alcohol zoveel mogelijk te vermijden.
