Kwaliteit, ook een kwestie van analyse

De elementen waarop het laboratoriumteam rond Reto Brunschwiler, de kwaliteitscontrolemanager, zich richt in zijn analyses zijn zeer gevarieerd. Doorgaans moeten 100 tot 200 stappen worden genomen in de analyses - strikte verificatie van alle grondstoffen, tussenproducten en eindproducten. Het is dan uiteindelijk, op een zeer vereenvoudigde manier, de volgende doelstelling: "We moeten aantonen dat de werkzame stof inderdaad in de juiste hoeveelheid aanwezig is in het eindproduct". Maar dat is niet alles. Specifieke belastingen worden ook gecontroleerd op zuiverheidscriteria, zoals verontreinigingen, bijvoorbeeld zware metalen en pesticiden (vaak in samenwerking met externe laboratoria).
Laboratoriumanalyses moeten zo representatief mogelijk zijn. Enerzijds is er dus de grondstof die van de velden of de breker naar het laboratorium komt en anderzijds de laboratoriummedewerkers die uit elke container monsters nemen. De analyse omvat de plant, de tinctuur, het concentraat en de tabletten.

Het begrip plant is duidelijk, van arnica tot paardenkastanje, het zijn gewoon alle geneeskrachtige planten die in de samenstelling van A.Vogel-producten worden gebruikt.

Bij fytotherapie worden geneeskrachtige planten over het algemeen omgezet in plantenextracten. Een vorm van extract is tinctuur, een vloeibaar extract van geneeskrachtige planten in alcohol in een passende concentratie (bijv. 1 deel plantaardig materiaal, 10 delen extractiemiddel). In het geval van echinacea wordt een complex gemaakt van de tincturen van de planten en de wortel.

Concentraat verwijst naar de vloeistof die een of meer stoffen in een hoge concentratie bevat - verkregen door middel van een verdampingsproces met de juiste apparatuur. Zo is er bijvoorbeeld 400 kg echinacea tinctuur nodig om 30 kg concentraat te geven.

Dit concentraat wordt vervolgens op zijn beurt omgezet in tabletten. Om bij echinacea te blijven: de 30 kg concentraat gecombineerd met de nodige hulpstoffen maken het uiteindelijk mogelijk om 250 kg tabletten te vervaardigen. Tabletten, de meest voorkomende en bekende doseringsvorm van geneesmiddelen, zijn porties van poeders, korrels of substraten die onder druk worden samengeperst.

Het doorloopt vier fasen:

1. Karakteristieke analyses van geur en smaak
2. Identificatietest (bevat het product wat het zou moeten bevatten?)
3. Zuiverheidsparameters (microbiologie, zware metalen, pesticiden, alcoholgehalte, dichtheid = de massa- en volumeverhouding)
4. Inhoud (sleutelstof/werkzame stof van het geneesmiddel; sleutelstoffen zijn componenten van planten die worden gebruikt voor fytochemische identificatie in analyses; de term werkzame stof of geneesmiddelstof verwijst naar de stof(fen) met farmacologische activiteit aanwezig in een geneesmiddel)

Er worden drie technieken gebruikt om niveaus te bepalen:

1. Ultraviolet-zichtbare spectroscopie of klassieke ultraviolet-zichtbare spectrometrie (UV/VIS), een methode voor het detecteren van de aanwezigheid van onverzadigde organische stoffen, meestal gebruikt voor kwantitatieve analyse. "Voor zuivere stoffen of simpele mengsels is dat het eenvoudigst. We meten met behulp van absorptie en golflengte, waardoor we kunnen detecteren wat er in een monster zit.", vat Reto Brunschwiler samen.
2. Voor complexe mengsels wordt hogedrukvloeistofchromatografie (HPLC) gebruikt. Natuurlijke stoffen met complexe moleculaire structuren en die thermische instabiliteit vertonen, hebben het zachte scheidingsproces van HPLC nodig. Dit bestaat uit het scheiden van stoffen, het identificeren van de componenten en het bepalen van hun exacte concentratie.
3. Gaschromatografie (GC) is een proces dat wordt gebruikt als analytische methode om mengsels te scheiden in geïsoleerde chemische verbindingen. Het kan alleen worden gebruikt voor gasvormige of verdampbare componenten.

Voor planten die niet geschikt zijn voor GC en geen signaal geven op HPLC, wordt de ELSD-detector (evaporative light scattering detector) gebruikt.

Een centrale taak van het laboratorium is het bepalen van de terugvinding: "We meten het gehalte van een stof in de werkzame stof en in de verschillende stadia", legt Reto Brunschwiler uit. "Op basis van de verhouding van de inhoud van de verschillende stappen - inhoud van de belangrijkste stof, actieve ingrediënt, is het mogelijk om te traceren, respectievelijk te berekenen om te controleren of de juiste hoeveelheid actieve ingrediënt, in eerste instantie gebruikt voor het proces, is aanwezig of er is een fout opgetreden tijdens het productieproces."

Een voorbeeld van een rekenmethode: Voor de vervaardiging van een tablet wordt de tinctuur verkregen uit de verse plant omgezet in een concentraat; de laatste wordt vervolgens gebruikt om de tablet te produceren. Hiervoor maken wij bijvoorbeeld een concentraat met een concentratiefactor 10; 1 kg concentraat wordt vervolgens gebruikt om 100 kg tabletten te maken. De verdunningsfactor is dus 10.
Daarom kunnen we het gehalte aan de belangrijkste stof van de tinctuur en de bijbehorende tabletten analyseren, wetende dat we 10% van de belangrijkste stof van de tinctuur (10 mg/kg) in de tablet moeten vinden, dus 1 mg/kg, om te kunnen om te bevestigen dat de gebruikte hoeveelheid correct is.

Een ander analytisch instrument dat veel gebruikt wordt in het laboratorium van A.Vogel is dunnelaagchromatografie (TLC). Het maakt het mogelijk om bijvoorbeeld dichtheidsparameters op het niveau van de kleurstof te bepalen. TLC verwijst naar een fysiek en chemisch scheidingsproces dat wordt gebruikt om de samenstelling van monsters te analyseren en om hun zuiverheid en identiteit snel te detecteren. De voordelen zijn verminderde apparatuurvereisten, snelheid, hoge scheidingsprestaties en lage materiaalvereisten.
De te analyseren kleurstof wordt vervolgens aangebracht op een plaat bedekt met silicagel. Chromatografie wordt uitgevoerd met behulp van een oplosmiddel. "Hierdoor komen we later tot een goede scheiding van de verschillende stoffen. Door deze verdeling kunnen we zien of de kwaliteit goed is", zegt Reto Brunschwiler.

Conclusie: "Je moet nadenken over de beste meettechniek die je voor de betreffende stoffen kunt gebruiken en de variant daarop kiezen", vat de kwaliteitscontrolemanager samen. "Voor onze gehaltemetingen zijn HPLC en UV/VIS volledig voldoende."