Oenothera biennis - Teunisbloem

Geschiedenis Oenothera biennis - Geschiedenis Teunisbloem

De Teunisbloem wordt al honderden jaren gebruikt door de Indianen in Amerika: de Ojibwe stam was de eerste die de gunstige eigenschappen van de teunisbloem had ontdekt. Ze lieten de plant weken, maakten er een papje van tegen kneuzingen en andere huidproblemen en maakten van de wortels een hoestdrankje. In de 17e eeuw kwam de plant naar Europa als "verstekeling" op de katoenboten naar Groot-Brittannië. In Europa stond deze bloem in die tijd bekend als "King's Cure All".

In de jaren 1917-1919 ging men de olie extraheren in Duitsland. Zij ontdekten toen een nieuw vetzuur; gammalinoleenzuur (GLA).

In 1935: Het wereldberoemde onderzoek van Hugo De Vries, die zijn mutatietheorie erop stoelde. In 1960 werd er nog meer onderzoek gedaan naar de effecten van GLA. Men vond dat GLA veel efficiënter werd opgenomen door de cellen van alle belangrijke weefsels en organen van het lichaam. Daarna volgden nog meer onderzoeken en testen: effect op cholesterolgehalte, op hartproblemen enz vooral door de biochemicus John Williams. In de jaren die volgden (vooral vanaf 1980) hebben vele wetenschappers zich met de teunisbloem bezig gehouden en vele gunstige effecten op de gezondheid gevonden oa op multiple sclerose (Dr Fields) en op schizofrenie en prostaglandines (Dr Horrobin). Vandaag de dag is het onderzoek naar teunisbloemolie nog steeds in volle gang.

Naam

De Teunisbloem wordt ook wel Middelste teunisbloem, Gewone teunisbloem, Nachtbloem, Nachtkeers, Schone-bij-Nachte en Gele wederik genoemd. In het Engels luistert de plant oa naar de namen Evening primrose, Evening star en Sundrop.

De Latijnse naam is afgeleid uit twee Griekse woorden: "oinos" dat wijn betekent en "thera" dat jacht, buit, wild dier of ezel kan betekenen. De plant had de naam om een kater beter te helpen verwerken. Ook dacht men dat een aftreksel op wijn zou helpen om wilde dieren te temmen. En verder nog zouden ezels dol zijn op deze plant. De Engelsen verzonnen vooral namen die de eigenschap van de plant om 's avonds open te gaan weergeven.

Primrose is ook sleutelbloem: de beide planten lijken enigszins op elkaar. In onze contreien was de plant opgedragen aan Sint Antonius. De naam is verbasterd tot teunis. Biennis betekent tweejarig.

De Teunisbloem is oorspronkelijk afkomstig van Noord-en Zuid Amerika. In de 17e eeuw kwam ze naar hier en raakte dadelijk verwilderd. Men vindt ze ook terug in Azië, Australië en Nieuw-Zeeland. De Teunisbloem wordt veel gekweekt vanwege de waarde van de zaden en is eveneens een mooie sierplant.

Botanische eigenschappen Oenothera biennis - Botanische eigenschappen Teunisbloem

De Teunisbloem is een 2-jarige plant, winterhard en snelgroeiend.

Ze bezit een vlezige roodachtige wortelstok. In het eerste jaar ziet men alleen een rozet van langwerpige, smalle frisgroene bladeren op de grond. Daaruit groeit in het tweede jaar een rolronde, roodachtige en behaarde stengel die weinig vertakt is. De stengel draagt langwerpige, smalle bladeren die onderaan kort gesteeld zijn en bovenaan zittend. Deze bladeren zijn behaard en veernervig. Van juni tot september bloeit de plant met lange bloemstengels met groepen bloemknoppen. Deze komen van onderuit naar boven toe in bloei. Er verschijnen dan grote zwavelgele bloemen (doorsnede 5 cm) met 4 kroonbladeren. Ze geuren zoet en openen zich pas in de avondschemer. 's Nachts blijven ze openstaan voor bestuiving door insecten. Ze bloeien maar tot de volgende middag bij zonnig weer (zelden 2 nachten).

Na de bloei worden dikke, zittende doosvruchten met talrijke zaadjes gevormd. Bij persen geven deze zaadjes een goudgele olie.

Voorkomen Oenothera biennis - Voorkomen Teunisbloem

De teunisbloem kan op elke grond groeien maar liefst toch op zanderige, losse grond en in de zon. In het wild tref je deze prachtbloem bijgevolg aan op zandgrond, in duinen, bij rivierbeddingen, op braakliggende grond, langs wegen, in bermen en tuinhagen, zelfs op woestijngrond.

Verwerking Oenothera biennis - Verwerking Teunisbloem

Blackfoot indianen gebruikten de wortels als voedsel. Noord-Amerikaanse indianen maakten een infusie van de zaden om sneller te herstellen en gebruikten ook de andere delen van de plant. Het was ook een goed middel tegen angst, maag- en darmklachten, astma, kinkhoest.

In 1629 beschreef Parkinson de plant grondig. Later vond Culpeper de werking op lever en milt en de urinedrijvende werking.

Belangrijke inhoudsstoffen

Poly-onverzadigde essentiële vetzuren: vooral omega 6 vetzuren: GLA en La (resp gammalinoleenzuur en linolzuur, minder ALA dwz alfa linoleenzuur). Verder zitten er nog mono-onverzadigde vetzuren, verzadigde vetzuren en oa ook vezels, eiwitten en calcium in. Deze stoffen hebben een gunstige invloed op huidproblemen en PMS klachten. Bovendien hebben ze een rol bij de preventie van hart- en vaatproblemen.