Cucurbita

Geschiedenis

In Mexico en het noordelijke deel van Zuid-Amerika werden in grotten en graven restanten van pompoenen gevonden die er op wijzen dat duizenden jaren geleden (7000 jaar voor Christus zelfs) de mensen al gebruik maakten van de zaden van pompoenen. De pompoenen zelf waren nog te bitter om te eten maar hun olieachtige zaden vol eiwitten waren wel bruikbaar. Pas later toen de nomaden zich gingen vestigen als boeren, ging men pompoenen cultiveren tot een eetbare soort. Dat wil zeggen dat de bittere stof eruit werd geselecteerd totdat er soorten ontstonden met eetbaar en zacht vruchtvlees.
Vanuit Midden- en Zuid-Amerika werd de pompoen verspreid naar andere werelddelen. Bij de Azteken en andere Indianenvolkeren waren pompoenen zeer populair omdat ze zo lang bewaard konden worden. Bovendien waren de grote oranje vruchten een zonnesymbool. Pompoen werd om en om met maïs verbouwd, omdat deze gewassen wederzijds de groei zouden stimuleren.

Repen pompoen werden in de zon gedroogd en vermalen tot een soort meel, waar koeken van gebakken werden. Het meel kon ook als basis van soepen en groentenschotels gebruikt worden. De eerste Amerikaanse pioniers maakten via de indianen kennis met de pompoen en namen de gedroogde pompoenrepen mee als noodvoorraad. Traditioneel werden pompoenen ook op grote schaal gekweekt in Japan, waar tegenwoordig vele hybriden met fijnere smaak en iets hanteerbaarder formaat dan de hier bekende pompoenen vandaan komen.

Naam

Het woord pompoen is afgeleid van het Oud-Franse "pompon". Dit komt van het Latijnse woord pepo. Het latijnse pepo is dan weer afgeleid van het Griekse woord "pepoon" of "pepon" en dat betekent "gestoofd, gekookt of door de zon gerijpt".

Botanische eigenschappen

De pompoen behoort tot de familie van de komkommerachtigen. De plant heeft grote bladeren met witte vlekken en geeft grote vruchten.
Het is een eenjarige plant, niet winterhard, kruipend en snelgroeiend. Pompoen heeft veel ruimte nodig. Het grote blad staat op een stekelig behaarde steel en heeft 5 grote lobben. De plant bloeit in juni-augustus met grote gele tot oranje bloemen met puntige lobben. De bloem heeft een dikke stijl met 3 stempels en 5 meeldraden die vergroeid kunnen zijn. Uit de bloem groeit vervolgens een hardschalige vrucht met sponsachtig tot hard vruchtvlees. De vruchten zijn rijp als ze bruin verkleuren en de steel houtig wordt. Er kan geoogst worden vanaf augustus tot oktober voor de eerste nachtvorst optreedt. Ze kunnen niet tegen de vrieskou.
Er zijn veel verschillende soorten pompoenen: ze kunnen geel, witachtig, oranje, groen of gestreept zijn en de vorm kan variëren van langwerpig tot rondachtig breed en afgeplat. In het vruchtvlees zit pulp met daarin veel zaden met een gladde schil. Deze zaden kunnen gepeld worden en zijn groen van binnen.

Voorkomen

Pompoenen maken nog steeds een belangrijk deel uit van de familielandbouw van Zuid- en Midden-Amerika. Vaak worden ze tussen andere gewassen geteeld. Niet alleen de vruchten,maar ook de bloemen, jonge stengeltoppen en zaden worden gegeten.
Pompoenen worden nu ook commercieel gekweekt in China, Turkije, Argentinië, Mexico, Italië en Frankrijk. In onze contreien komen er steeds meer biologisch verbouwde pompoenen van eigen bodem op de markt.

Verwerking

Men gebruikt pompoenen als versiering rond de tijd van de 31e oktober, de avond voor het feest van Allerheiligen (ook Halloween of "Allhalows Eve" genoemd in engelstalige gebieden). Van oorsprong is Halloween een overblijfsel van het oude Keltische feest Samhain aan het einde van de zomertijd. Voor de Kelten was Samhain nieuwjaarsdag. De laatste korenschoven werden binnnengehaald en ook de kudden werden uit de wei gehaald. Zij moesten beschermd worden tegen boze machten en demonen, die rond de jaarwisseling overal ronddoolden. Als afweermiddel werden grote vuren ontstoken. Halloween was de dag dat de donkerste tijd begon. Men geloofde dat er dan geesten, heksen, kabouters, feeën en duivels opdoken en dat de zielen der doden terugkeerden in hun huizen. Halloweenvieringen waren en zijn ook nu nog in Amerika bekend, vooral bij Ierse immigranten.

Toepassingen: lees hier meer.