Avena sativa - Haver

Geschiedenis Avena sativa - Geschiedenis haver

De Germanen en Kelten kweekten al haver. Men heeft nl haver teruggevonden in archeologische vondsten van het bronzen tijdperk. In Rome kende men haver als veevoeder of als medicinale plant. Vanaf de 2e eeuw komt haver voor in Europa waar het een belangrijk voedingsmiddel wordt voor mens en paard. Ook in de Middeleeuwen was haver de basis van de voeding vanwege zijn hoge voedingswaarde en zijn versterkend effect. In de 19e eeuw ontdekte men in Duitsland dat het broom in de haver verantwoordelijk is voor het rustgevend effect. Vandaag de dag geldt haver nog steeds als een uitstekend voedingsmiddel en een fijn natuurlijk middel voor de gezondheid. 

Traditioneel gebruik Avena sativa

De onrijpe graantjes zette men in de middeleeuwen op brandewijn of cognac en zo verkreeg men een kalmerende drank.

'Avena' betekent 'gezond'. In de naam hoort men ook het woord 'avi' dat 'schaap' betekent of 'ovasa' dat 'voeding' betekent. 'Sativa' betekent 'gekweekt'.

Botanische eigenschappen Avena sativa - Botanische eigenschappen haver

Avena sativa is een eenjarig zomergewas. Het is een opstaande grassoort die tot 150 cm hoog kan worden. De gladde, holle stengel is zeer buigzaam in de wind en blijft veerkrachtig en stevig. De bladeren zijn stengelomvattend, grijsgroen van kleur, smal, lancetvormig, generfd en voelen zeer ruw aan. De plant bloeit met een ijle lange pluim in juni tot juli. Op die pluim staan kleine aartjes met 2 of meer bloemen. Bij de oogst zal de rijpe plant brede, los neerhangende aren met licht goudgele, spoelvormige zaden met kafjes dragen. Men kan deze plant goed onderscheiden van andere granen die meer compacte aren dragen.

Voorkomen Avena sativa - Voorkomen haver

Men denkt dat de plant een kruising is van de oot Avena fatua L., afkomstig van het Midden Oosten, met de rode wilde klaver (Avena Sterilisa) die voorkomt aan de Middellandse zee. Door veredeling ontstond Avena sativa. Avena sativa hoort bij de familie van de Poaceae. Het nederlandse woord 'haver komt van het oudnoorse 'hafr' en betekent 'bokkenvoedsel'. 'Oot' doet denken aan het hedendaagse engelse woord 'oat' voor haver.

De plant voelt zich het meest thuis in een gematigd noordelijk klimaat maar kan niet groeien in de schaduw en heeft veel water en luchtvochtigheid nodig.

Verwerking Avena sativa - Verwerking haver

Van Avena sativa worden de haverzemelen gebruikt, de onrijpe graantjes van de verse, nog groene plant, het haverstro en het rijpe graan.

De belangrijkste inhoudsstoffen zijn :

• in de onrijpe vrucht: alkaloïden en lecithine.
• in de rijpe vrucht: zetmeel, meervoudig onverzadigd vet, mineralen, calcium, vitamines (oa veel vitamine B1, andere B vitamines, vitamine E en K. ), fytosterolen, slijmstoffen (oplosbare vezels), en het typische avenine en avenacine. Ook komt er broom in voor, magnesium, zink, ijzer en nog vele andere sporenelementen.
• in het stro en de zemelen: oa vezels (cellulose), pectine en kiezelzuur.

Haverzemelen: goed voor de stoelgang, verlaagt cholesterol en suiker, vermindert het hongergevoel

Onrijpe vrucht, ontschorst: rustgevend

Onrijpe vrucht, niet ontschorst: tonifiërend, stimulerend

Rijpe, volle graan: voedzaam, verzachtend voor de spijsverteringskanalen, bevordert aanmaak van lichaamsvocht, bot, haren en nagels, gunstig voor cholesterol en suikerspiegel.

In het A.Vogel gamma zit Avena sativa in de rustgevers zoals in Dormeasan en Dormeasan forte.